вӱд

вӱд

Г.: вӹд

1. вода

Йӱр вӱд дождевая вода;

теҥыз вӱд морская вода.

Вӱд шӧртньӧ дечат шерге. [/i]Калыкмут.[/i] Вода дороже золота.

2. река (кок сер коклаште йоген кайыше вӱд)

Пароходшо Юл вӱд дене йӱксӧ семынак иеш. [/i]М. Большаков.[/i] По реке Волге плывёт, как лебедь, пароход.

Сравни с:

эҥер

3. ручей (изи вӱд йогын)

Ялыште сурт-влак тырын-тӱрын шинчылтыт. Уремым вӱд кора. [/i]С. Чавайн.[/i] В деревне стоят покосившиеся дома. Улицу бороздят ручьи.

Изи вӱдет йогалеш, кугу вӱдыш ушналеш. [/i]Муро.[/i] Ручеек течёт – в реку впадает.

4. сок (кушкыл клеткыште улшо вишкыде)

Куэ вӱд берёзовый сок;

ваштар вӱд кленовый сок;

эҥыж вӱд малиновый сок.

Анук йошкарген кайыш, арава палыжат йомо, пуйто полан вӱд дене мушкылто. [/i]В. Иванов.[/i] Анук покраснела, исчезли и веснушки, будто умылась калиновым соком.

5. жидкость, рассол, настой, раствор

Кияр вӱд рассол;

вӱршудо вӱд настой зверобоя;

шовын вӱд мыльный раствор.

Мыйын кызыт женьшень вӱдем пытенат, эмым ямдылен омыл. [/i]И. Васильев.[/i] У меня сейчас кончился настой из женьшеня, поэтому лекарство не приготовил.

Терыс вӱд, коридорысо изи канава дене йоген, жижеприёмникыш погына. [/i]«Мар. ком.»[/i] Навозная жижа, стекая по канавкам в коридоре, накапливается в жижеприёмнике.

6. перен. вода (содержанийдыме, шуко мутан ой)

Ялмарий Йыванлан умбакыже паша ыштымыже годым пьесыж гыч уто вӱдым пунчал луктын, еҥ-шамычын характерыштым да конфликтым утларак пӱсемдаш кӱлеш. [/i]А. Волков.[/i] Ялмарий Йывану при дальнейшей работе над своей пьесой необходимо заострить характеры людей и конфликт, убрав лишнюю воду.

7. в поз. опр. водный, водяной (вӱд дене кылдалтше)

Вӱд корно водный путь;

вӱд энергий водная энергия;

вӱд станций водная станция;

вӱд турбина водяная турбина;

вӱд йогын водяной поток.

Умбакыже Волгоград ола марте вӱд транспорт нимогай чаракым ужде вола. [/i]А. Ягельдин.[/i] А дальше до города Волгограда водный транспорт не встречает никаких препятствий.

Идиоматические выражения:

– шинча йыр вӱд нале

– вӱдым подылаш, вӱдым подыл шинчаш

– яндар вӱдыш лукташ

– вӱдеш пураш

– вӱд гыч кукшо лекташ

– вӱд йымак волтен колташ

– вӱд налмаш

– вӱд кашка гай лияш

– кочо вӱд